Të premten, më 17 shkurt, Republika e Kosovës feston 15 vjetorin e pavarësisë. Dhe duke parë prapa, është e sigurt të thuhet se Kosova ka zënë vendin e saj në mesin e historive të suksesit të Evropës – ja pse.
Kosova e pavarur ka treguar një elasticitet demokratik që rrallëherë krahasohet në Ballkanin Perëndimor, dhe nga të gjitha raportet, progresi është i dukshëm: Vendi rregullisht mban zgjedhjet më të drejta në rajon; ndryshimi i qeverive vjen në mënyrë të rregullt; ka pasur përparime të mëdha në luftën kundër krimit dhe korrupsionit; indeksi i lirisë së shtypit është i dyti më i lartë në rajon; perspektiva e saj ekonomike është gjithnjë e më pozitive; dhe qeveria ka nisur reforma të gjera, në drejtësi, kujdes shëndetësor, arsim, administratë publike dhe kujdes social.
Është e rëndësishme të pranohet se i gjithë ky përparim është bërë pas një lufte shkatërruese në të cilën Kosova vuajti jashtëzakonisht shumë.
Shumë do të kujtojnë se në mars 1999, një koalicion ndërkombëtar duhej të ndërhynte ushtarakisht kundër makinerisë serbe të luftës për të ndaluar një gjenocid kundër popullsisë shqiptare të Kosovës. Pasi Serbia kapitulloi dhe u tërhoq, la pas qindra varre masive, mbi 10,000 civilë të vrarë, mijëra gra të përdhunuara sistematikisht, gjysmën e shtëpive të shkatërruara dhe më shumë se gjysmën e popullsisë të dëbuar.
Rindërtimi i vendit dhe i jetës së atyre brenda tij ishte një detyrë e frikshme dhe e bën përparimin e Kosovës edhe më mbresëlënës. Dhe për ata që janë të prirur t’u besojnë vetëm syve të tyre, ata thjesht duhet t’i vizitojnë – në fund të fundit, është vetëm një fluturim tre-orësh nga Brukseli. Sot, Kosova do të ishte e panjohshme për këdo që ishte atje pas luftës. Dhe tani, na duhet një epilog evropian.
Kjo do të thotë se Kosova jo vetëm që është bërë demokracia kryesore në rajon, por është shndërruar edhe në një demokraci euroatlantike. Natyrisht, kjo duhet kuptuar më gjerësisht, pasi jo çdo gjë është aq progresive sa do të donte; jo gjithçka është rozë.
Zhvillimi i pavarësisë dhe shtetësisë është një çështje shumë e ndërlikuar dhe sigurimi i vendit të Kosovës brenda komunitetit ndërkombëtar ka qenë një detyrë kërkuese. Aktualisht, rreth 60 për qind e anëtarëve të OKB-së e njohin pavarësinë e Kosovës. Por disa, duke përfshirë pesë vende anëtare të BE-së, ende nuk e kanë bërë këtë.
Pastaj, është Serbia, e cila saboton shtetësinë tonë me mbështetjen aktive të Rusisë.
Rebusi me të cilin përballemi me Serbinë ka vazhduar për 15 vitet e fundit, por ka fituar shumë më tepër rëndësi që kur filloi agresioni i paprovokuar i Rusisë kundër Ukrainës, duke rrezikuar drejtpërdrejt sigurinë dhe stabilitetin evropian. Dhe tani, rreziku i përhapjes së luftës në Evropën Juglindore ka alarmuar Perëndimin – veçanërisht pasi Kosova qëndron në mbështetje të vendosur për Ukrainën dhe e bashkuar me sanksionet e BE-së dhe SHBA-së kundër Rusisë, por Serbia refuzon ta bëjë këtë, duke vazhduar politikën, ushtarake dhe partneriteti ekonomik me Moskën.
Ky kontekst i ri është shqetësues jo vetëm për Kosovën, por edhe për rajonin dhe BE-në dhe duket se ka nxitur përpjekje të reja për të arritur një marrëveshje normalizimi mes dy vendeve. I paraqitur nga Përfaqësuesi i Lartë i BE-së, Josep Borrell, së bashku me lehtësuesin e tij të dialogut Kosovë-Serbi, Miroslav Lajçák, propozimi për këtë marrëveshje të re kornizë mbështetet nga Franca, Gjermania dhe Shtetet e Bashkuara dhe pritet të diskutohet së shpejti në Bruksel.
Ky është një lajm i mirë, pasi Kosova tashmë është pajtuar me këtë kornizë. Për ne, kjo do të thotë se marrëveshja përfundimtare duhet të përqendrohet në njohjen reciproke. Por, kryeministri i Kosovës, Albin Kurti, ka kohë që pret një ftesë në këtë takim të nivelit të lartë, dhe shtyrjet dhe vonesat e mëtejshme vetëm sa do ta përkeqësojnë situatën.
Ekziston gjithashtu një shqetësim se ne nuk shohim të njëjtin angazhim të qartë për normalizimin nga Serbia. Ne e kuptojmë shpresën e BE-së se Beogradi do të vijë dhe do të pajtohet me marrëveshjen, por përvoja jonë na thotë se kjo është një shpresë e rreme. Serbia nuk është e gatshme ta pranojë Kosovën si realitet, ashtu siç nuk është e gatshme të ndërpresë lidhjet me Rusinë – që do të thotë se Serbia nuk është gati për Evropën.
Por Kosova është.
Qëllimi kryesor i Kosovës këtu nuk është thjesht njohja reciproke me Serbinë – sytë tanë janë të drejtuar nga anëtarësimi në BE dhe NATO.
Këto dy aleanca janë simbolet më të fuqishme të asaj që Republika e Kosovës përfaqëson dhe për çfarë synon. Ato janë dy shinat në hekurudhën drejt së ardhmes së Kosovës – një e ardhme euroatlantike që është ndërtuar mbi themelet e lirisë, lirisë dhe pavarësisë, një rrugë që nuk ka alternativë. Kosova është plotësisht e përkushtuar ndaj vlerave euroatlantike.
Kjo do të thotë se ne duam një marrëveshje me Serbinë. Megjithatë, ne nuk duhet të pengohemi nëse kjo marrëveshje nuk arrihet. Ne kemi nevojë për përparim dhe kemi nevojë për të tani. Dhe që kjo të ndodhë, BE-ja dhe të gjitha vendet anëtare të saj duhet të rriten – NATO gjithashtu.
Kosova duhet të avancojë marrëdhëniet e saj me BE-në dhe NATO-n. Ambicia jonë për t’u anëtarësuar në Këshillin e Evropës, për të marrë kandidaturën formale për anëtarësim në BE dhe për të filluar integrimin në NATO nuk duhet të mbahet peng për shkak të refuzimit të Serbisë për të ecur përpara. Dhe ata që nuk e kanë njohur ende Kosovën duhet të rimendojnë se çfarë do të thotë ky pozicion për stabilitetin dhe prosperitetin e ardhshëm të Evropës Juglindore dhe zgjerimit të BE-së në tërësi.
Sapo të hapen këto dyer, Kosova do të jetë në gjendje të realizojë potencialin e saj të plotë dhe të përfundojë historinë e saj të suksesit – e cila, në mënyrë të pashmangshme, do ta ndihmojë Serbinë të bëjë zgjedhjen për të ecur përpara gjithashtu. Së pari, të pranohet realiteti i Kosovës së pavarur, pastaj të ndërpriten lidhjet me Rusinë.
Apo jo – kjo është zgjedhja e Serbisë. Por Kosova e ka bërë zgjedhjen e saj prej kohësh për të qenë së bashku me Evropën.
Politico.eu
